راه یابی به معارف و علوم نهج‌البلاغه یا دیگر منابع روائی، از ظرافتها و ویژگیهای خاصی برخوردار است که بدون در نظر داشتن آنها، و فراهم آوردن امکانات لازم، نمیتوان از مباحث نورانی اینگونه از کتب ارزشمند، بهرهمند گردید از مشکلات پژوهشگران فارسی زبان پس از انتخاب یک موضوع در نهج‌البلاغه، شناخت واژههای مشابه و معادل، در فرهنگ عربی است به عنوان نمونه، پیرامون موضوعات برگزیدهی زیر، ابتداء باید معادل واژهها را بشناسیم.
الف- تربیت کودک از دیدگاه نهج‌البلاغه
ب- مبانی اعتقادی از دیدگاه نهج‌البلاغه
ج- نظریات جامعه شناسی از دیدگاه نهج‌البلاغه
د- آئین قضاوت و داوری از دیدگاه نهج‌البلاغه
تا بتوانیم از طریق کتاب المعجم المفهرس نهج‌البلاغه، واژههای معادل را پیدا نموده و به ارزیابی و شناسائی آنها بپردازیم.
برای رفع مشکل یاد شده در کلاسهای آموزشی، و دروس مقدماتی تحقیق در نهج‌البلاغه(1) کتب لغت و فرهنگ نامههای گوناگونی معرفی میگردید، از قبیل:
الف. المعجم الذهبی (فارسی – عربی): نوشته دکتر محمد التوبخی
ب. قاموسی الفارسیة (فارسی – عربی): نوشته دکتر عبدالنعیم محمد حسنین
ج. لغت نامهها.
تا پس از انتخاب یک موضوع، معادل عربی آن را شناسائی نمائیم.
نمونهها
1. معادل واژهی کودک در کتاب قاموس الفارسیة
(طفل، صغیر، ذکر)
2. معادل واژهی کودک در المعجم الذهبی
(طفل، طفلة)
در تداوم کار آموزشی، و یافتن واژههای معادل در منابع یاد شده، به اشکالاتی برخورد نمودیم از قبیل:
1- معرفی واژههای معادل از یک جامعیت لازمی برخوردار نیست (همهی واژههای معادل معرفی نشده است).
2- واژههائی از نظر لغت دو فرهنگ (فارسی، عربی) معرفی
گردیدند که در نهج‌البلاغه یافت نمیشود و در کلمات امام استعمال نشدهاند.
3- امام علی (ع) برخی از مفاهیم ارزشمند را در قالب واژههائی مطرح فرمودهاند که در دو فرهنگ یاد شده، نیامده است مانند:
(ابن، الولد، حدث)
4- گاهی حضرت مولی‌الموحدین (علیهالسلام) مباحث مربوط به کودک را در قالب عبارات و جملاتی عرضه داشتند که در هیچ کدام از واژههای معادل شناسائی شده قرار نگرفتهاند.
(مانند مباحث نامهی 31 نهج‌البلاغه)
با توجه به مشکلات تحقیق، و شناسائی واژههای معادل فارسی در نهج‌البلاغه، بر آن شدیم تا فرهنگ الفبائی مستقلی. برای نهج‌البلاغه، جهت شناسائی واژههای معادل، تدوین نمائیم که در فصل اول کتاب. در اختیار پژوهندگان قرار دارد
(و ضرورت چنین فرهنگ مستقلی برای قرآن کریم نیز مورد توجه محققان خواهد بود).
1) جلد سوم مجموعه آشنائی، ابزار و اطلاعات مقدماتی تحقیق در نهج‌البلاغه.
