نام «کمیل» در نزد همه شیعیان مشهور است و همگى او را از خواص و اصحاب سرّ امیرمؤمنان على علیه السلام مىدانند و حدیث بالا نیز دلیل روشنى براى همین معناست که امام علیه السلام این کلمات نورانى را در فضایى خالى از اغیار در اختیار او گذارد و دستور داد آن را نگهدارى کند (تا به دیگران برساند). این کلام دستور العملى است براى همه پویندگان راه حق و سالکان الى الله و نمونه روشنى است از تعلمیات عالى اسلام. دعاى معروف «کمیل» نیز از پربارترین دعاهاست که عاشقان پروردگار پیوسته از آن بهرهمند مىشوند.
جالب اینکه بسیارى از بزرگان اهل سنت نیز وى را ستوده و اوصاف برجستهاى براى او ذکر کردهاند؛ ابن کثیر که از متعصبان اهل سنت است درباره او مىنویسد کمیل از اصحاب امیرمؤمنان، در صفین حاضر شد و مردى شجاع، زاهد و عابد بود که در سن صد سالگى به دست حجاج در سال هشتاد و دو به شهادت رسید.(1)
از تعیین زمان وفات کمیل استفاده مىشود که وى مدتى از عصر پیامبر صلى الله علیه و آله را نیز درک کرده بود؛ ولى بعضى او را به هنگام شهادت هفتاد ساله ذکر کردهاند، از این رو او را از تابعین شمردهاند نه از صحابه.(2) خداوند کمیل را با اولیائش محشور و غریق رحمت خاصش کند.
شرح بیشترى در باره حالات کمیل در ذیل نامه 61 از نامههاى امیرمؤمنان علیه السلام آوردیم.
1) البدایة و النهایة، ج 9، ص 46.
2) الاصابة، ج 5، ص 486.
