جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

شرح و تفسیر: برترین غنا

زمان مطالعه: 2 دقیقه

امام علیه السلام در این سخن کوتاه و پربارش درس بزرگى به همه طالبان غنا و بى‏نیازى مى‏دهد، مى‏فرماید: «برترین غنا و بى‏نیازى، ترک آرزوهاست»؛(أَشْرَفُ الْغِنَى تَرْکُ الْمُنَى)

«مُنى» جمع «أُمنیة» به معناى آرزو است و در این عبارت نورانى امام علیه السلام، منظور آرزوهاى دور و دراز و دور از منطق عقل و شرع است. بدیهى است این‏گونه آرزوها غنا و بى‏نیازى را از انسان سلب مى‏کند، زیرا از یک سو چون همه آنها به وسیله خود انسان دست نیافتنى است او را وادار به متوسل شدن به این و آن مى‏کند و باید در مقابل هر انسانى خواه شریف باشد یا وضیع، باارزش باشد یا بى‏ارزش، دست حاجت دراز کند و این با غنا و بى‏نیازى هرگز سازگار نیست.

از سوى دیگر براى رسیدن به چنین آرزوهایى باید در مصرف کردن ثروت خود بخل ورزد و همه آن را ذخیره کند و عملًا زندگى فقیرانه‏اى داشته باشد.

از سوى سوم چنین کسى آرامش روح و فکر خود را باید براى رسیدن به این آرزوها هزینه کند. در روایتى در غررالحکم آمده است:«أَنْفَعُ الْغِنَى تَرْکُ الْمُنَى؛سودمندترین دارو (ى اضطراب و نگرانى) ترک آرزوهاى دور و دراز است».(1)

تمام این وابستگى‏ها زاییده آرزوهاى دور و دراز است؛ هرگاه آن آرزوها از صفحه فکر انسان پاک شود، انسان به غنا و بى‏نیازى پرارزشى دست مى‏یابد و به همین دلیل امام علیه السلام ترک این آرزوها را برترین و بهترین غنا شمرده است.

در تعبیر دیگرى که در حکمت 371 آمده است امام علیه السلام مى‏فرماید:«لَا کَنْزَ أَغْنَى مِنَ الْقَنَاعَة؛هیچ گنجى بى‏نیاز کننده تر از قناعت نیست (همان قناعتى که نقطه مقابل آرزوهاى طولانى محسوب مى‏شود)».

امام هادى علیه السلام طبق روایتى که علامه مجلسى آن را از درة الباهرة نقل کرده است، فرمود:«الْغِنَى قِلَّةُ تَمَنِّیکَ وَالرِّضَا بِمَا یَکْفِیکَ وَالْفَقْرُ شِرَّةُ النَّفْسِ وَشِدَّةُ الْقُنُوط؛غنا و توانگرى آن است که دامنه آرزو را کم کنى و به آنچه خدا به تو داده است خرسند باشى و فقر آن است که نفس آدمى سیرى ناپذیر و شدیدا (از رسیدن به همه آرزوها) نومید باشد».(2)


1) غررالحکم، ح 7213.

2) بحارالانوار، ج 75، ص 368، ح 3.