جستجو
این کادر جستجو را ببندید.

گفتار حکیمانه 135

زمان مطالعه: 2 دقیقه

و قال علیه‏السلام

مَنْ أُعْطِیَ أَرْبَعاً لَمْ یُحْرَمْ أَرْبَعاً: مَنْ أُعْطِیَ الدُّعَاءَ لَمْ یُحْرَمِ الْإِجَابَةَ، وَمَنْ أُعْطِیَ التَّوْبَةَ لَمْ یُحْرَمِ الْقَبُولَ، وَمَنْ أُعْطِیَ الْاسْتِغْفَارَ لَمْ یُحْرَمِ الْمَغْفِرَةَ، وَمَنْ أُعْطِیَ الشُّکْرَ لَمْ یُحْرَمِ الزِّیَادَةَ.

امام علیه السلام فرمود:

کسى که توفیق چهار چیز را پیدا کند از چهار چیز محروم نخواهد شد: کسى که توفیق دعا یابد از اجابت محروم نمى‏گردد و کسى که توفیق توبه پیدا کند از قبول آن محروم نمى‏شود و کسى که توفیق استغفار یابد از آمرزش محروم نمى‏گردد و کسى که توفیق شکرگزارى پیدا کند از فزونى نعمت محروم نخواهد شد.(1)

مرحوم سیّد رضى مى‏گوید: تصدیق و تأیید این گفتار (درباره امور چهارگانه و نتایج آن) در قرآن مجید است. خداوند در مورد دعا مى‏فرماید: «مرا بخوانید تا شما را اجابت کنم»، درباره استغفار مى‏فرماید: «هرکس کار بدى انجام دهد یا بر خویشتن ستم روا دارد سپس از خداوند آمرزش طلب کند خدا را آمرزنده و مهربان خواهد یافت»، درباره شکر مى‏فرماید: «هرگاه شکر نعمت به جا آورید نعمت را بر شما افزون مى‏کنم»، و درباره توبه مى‏فرماید: «توبه (و بازگشت به رحمت خداوند) براى کسانى است که کار بدى از روى جهالت انجام مى‏دهند سپس به زودى توبه مى‏کنند و به سوى خدا باز مى‏گردند آنها کسانى هستند که خداوند توبه آنها را مى‏پذیرد و خداوند دانا و حکیم است»؛(قالَ الرَّضِیُّ وَتَصْدیقُ ذلِکَ کِتابُ اللَّهِ قالَ اللَّهُ فِی الدُّعاءِ: «ادْعُونِی أَسْتَجِبْ لَکُمْ» وَقالَ فِی الْإِسْتِغفارِ: «وَمَنْ یَعْمَلْ سُوءاً أَوْ یَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ یَسْتَغْفِرِ اللَّهَ یَجِدِ اللَّهَ غَفُوراً رَحِیماً» وَقالَ فِی الشُّکْرِ: «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزِیدَنَّکُمْ» وَقالَ فِی التَّوْبَةِ: «إِنَّمَا التَّوْبَةُ عَلَى اللَّهِ لِلَّذِینَ یَعْمَلُونَ السُّوءَ بِجَهالَةٍ ثُمَّ یَتُوبُونَ مِنْ قَرِیبٍ فَأُولئِکَ یَتُوبُ اللَّهُ عَلَیْهِمْ وَکانَ اللَّهُ عَلِیماً حَکِیماً»).


1) سند گفتار حکیمانه:صاحب کتاب مصادر نهج‏البلاغه مى‏گوید: «از کسانى که این کلام شریف را قبل از سیّد رضى نقل کرده‏اند مرحوم صدوق در خصال است که با سند خود آن را (با تفاوت‏هایى) از امام صادق علیه السلام نقل مى‏کند (و به احتمال قوى منبع حدیث امام صادق علیه السلام نیز کلام امیر مؤمنان على علیه السلام است). قابل توجه این‏که ابن ابى‏الحدید در ذیل این کلام حکیمانه مى‏گوید: گرچه ظاهر کلام سیّد رضى این است که آنچه در ذیل آن آمده (وَتَصْدیقُ ذلِکَ کِتابُ اللَّهِ …) استنباطى است که سیّد رضى از آیات قرآن نموده؛ ولى در بعضى از روایات این چند جمله نیز جزء کلام امیرمؤمنان على علیه السلام ذکر شده است. (شرح نهج‏البلاغه ابن ابى‏الحدید، ج 18، ص 331) از جمله تذکرة الخواص ابن جوزى این کلام را با تمام آنچه در ذیلش آمده از على علیه السلام نقل نموده و اشاره کرده است که اسناد آن براى اختصار حذف شده است». (مصادر نهج‏البلاغه، ج 4، ص 120).از آن جالب‏تر این‏که خود مرحوم سیّد رضى در کتاب خصائص الائمة این کلام را با آنچه در ذیلش آمده همه را به عنوان روایتى از امام امیر مؤمنان علیه السلام نقل نموده است (خصائص الائمة، ص 103).مرحوم علامه مجلسى نیز در بحارالانوار گرچه این کلام را از نهج‏البلاغه ذکر کرده اما ذیل آن را متصل با کلام امام علیه السلام آورده که نشان مى‏دهد نسخه نهج‏البلاغه که در نزد او بوده جمله قال الرضى را نداشته است (بحارالانوار، ج 6، ص 37، ح 61).