و قال علیهالسلام
لَامَالَ أَعْوَدُ مِنَ الْعَقْلِ، وَلَا وَحْدَةَ أَوْحَشُ مِنَ الْعُجْبِ، وَلَا عَقْلَ کَالتَّدْبِیرِ، وَلَا کَرَمَ کَالتَّقْوَى، وَلَا قَرِینَ کَحُسْنِ الْخُلُقِ، وَلَا مِیرَاثَ کَالْأَدَبِ، وَلَا قَائِدَ کَالتَّوْفِیقِ، وَلَا تِجَارَةَ کَالْعَمَلِ الصَّالِحِ، وَلَا رِبْحَ کَالثَّوَابِ، وَلَا وَرَعَ کَالْوُقُوفِ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، وَلَا زُهْدَ کَالزُّهْدِ فِی الْحَرَامِ، وَلَا عِلْمَ کَالتَّفَکُّرِ، وَلَا عِبَادَةَ کَأَدَاءِ الْفَرَائِضِ، وَلَا إِیمَانَ کَالْحَیَاءِ وَالصَّبْرِ، وَلَا حَسَبَ کَالتَّوَاضُعِ، وَلَا شَرَفَ کَالْعِلْمِ، وَلَا عِزَّ کَالْحِلْمِ، وَلَا مُظَاهَرَةَ أَوْثَقُ مِنَ الْمُشَاوَرَةِ.
امام علیه السلام فرمود:
هیچ مال و سرمایهاى پردرآمد تر از عقل نیست، و نه هیچ تنهایى وحشتناکتر از عُجب و خودبینى، هیچ عقلى همچون عاقبتاندیشى نیست و نه هیچ شخصیت و بزرگوارى همچون تقوا، هیچ همنشینى همچون حسن خلق نیست و هیچ میراثى به پاى ادب نمىرسد، هیچ راهبرى همچون توفیق نیست و نه هیچ تجارتى مانند عمل صالح سودآور، هیچ سودى همچون ثواب الهى و هیچ پارسایى همچون پرهیز از شبهات نیست، هیچ زهد و پارسایى همچون بىاعتنایى به حرام نیست و نه هیچ علم و دانشى
همچون تفکر، هیچ عبادتى همچون اداى فرایض و واجبات نیست و نه هیچ ایمانى مانند حیا و صبر، هیچ ارزش و اعتبارى (براى انسان) همچون فروتنى و هیچ شرافتى چون علم و دانش نیست، هیچ عزتى چون حلم نیست و هیچ پشتیبانى مطمئنتر از مشورت نخواهد بود.(1)
1) سند گفتار حکیمانه:صاحب کتاب مصادر نهجالبلاغه درباره این گفتار حکیمانه مىگوید: این سخن مرکب از هیجده جمله از حکمتهاى مشهور امام علیه السلام است که اکثر آن به طور پراکنده در خطبه معروف به خطبه «وسیله» آمده؛ همان خطبهاى که قبل از نهجالبلاغه در روضه کافى و در تحف العقول و همچنین در خطبهاى که آن حضرت بعد از ده رو از رحلت پیغمبر اکرم صلى الله علیه و آله بیان فرمود ذکر شده که در امالى صدوق آمده است و تمام این کتابها قبل از نهجالبلاغه تألیف یافته همانگونه که اکثر این جملههاى حکمتآمیز در کتاب دستور معالم الحکم (نوشته قاضى قضاعى) و به طور پراکنده در غررالحکم ذکر شده است. (مصادر نهجالبلاغه، ج 4، ص 105).
