در آیات و روایات اسلامى تأکید فراوانى بر انفاق در راه خدا و کمک به نیازمندان شده که در کمتر چیزى این گونه تأکید وارد شده است.
اهمیت این مسئله به اندازهاى است که در قرآن مجید هنگامى که به پرهیزگاران نوید بهشت برین را با وسعتى که به اندازه آسمانها و زمین است مىدهد اولین صفت آنها را انفاق در هر حال مىشمارد، مىفرماید: «وَسارِعُوا إِلى مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّکُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّماواتُ وَالْأَرْضُ أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقینَ – الَّذینَ یُنْفِقُونَ فِی السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْکاظِمینَ الْغَیْظَ وَالْعافینَ عَنِ النَّاسِ وَاللَّهُ یُحِبُّ الْمُحْسِنینَ»؛ و شتاب کنید براى رسیدن به آمرزش پروردگارتان و بهشتى که وسعت آن، آسمانها و زمین است و براى پرهیزگاران آماده شده است – (همان) کسانى که در توانگرى و تنگدستى، انفاق مىکنند؛ و خشم خود را فرو مىبرند؛ و از (خطاى) مردم درمىگذرند و خدا نیکوکاران را دوست دارد».(1)
در جاى دیگر به کسانى که آشکارا و پنهان در راه خدا انفاق مىکنند وعده مىدهد که هیچ ترس و اندوهى (در قیامت) در برابر عذابهاى الهى نخواهند داشت: «الَّذینَ یُنْفِقُونَ أَمْوالَهُمْ بِاللَّیْلِ وَالنَّهارِ سِرًّا وَعَلانِیَةً فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَلا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلا هُمْ یَحْزَنُونَ»؛ آنها که اموال خود را، شب یا روز، پنهان یا آشکار، انفاق مىکنند، مزدشان نزد پروردگارشان (محفوظ) است؛ نه ترسى بر آنهاست و نه اندوهگین مىشوند».(2)
مرحوم کلینى در کتاب کافى در آغاز جلد چهارم، چندین باب با روایات بسیار ذکر مىکند درباره اهمیت صدقه و اینکه تأثیر عمیقى در دفع بلا دارد و موجب افزایش و برکت اموال مىشود از جمله در حدیثى از امام باقر علیه السلام مىخوانیم:«الْبِرُّ وَالصَّدَقَهُ یَنْفِیانِ الْفَقْرَ وَیَزیدانِ فِی الْعُمْرِ وَیَدْفَعانِ تِسْعینَ میتَةَ السّوءِ؛ نیکى و صدقه فقر را از انسان دور مىکند و سبب طول عمر مىشود و نود (و در بعضى از نسخههاى سبعین به معناى هفتاد) نوع مرگ بد را دور مىسازد».(3)
در حدیث دیگرى از همان حضرت آمده است که فرمود:«وَلَانْ اعْوَلَ أهْلَبَیْتٍ مِنَ الْمُسْلِمینَ أشْبَعُ جَوْعَتَهُمْ وَأکْسُوَ عَوْرَتَهُمْ وَأکُفَّ وُجُوهَهُمْ عَنِ النّاسِ أحَبُّ إلَىَّ مِنْ أنْ احُجَّ حَجَّةً وَحَجَّةً وَحَجَّةً حَتَّى انْتَهى إلى عَشْرٍ وَعَشْرٍ وَعَشْرٍ وَمِثْلَها وَمِثْلَها حَتَّى انْتَهى إلى سَبْعینَ؛ اگر خانوادهاى از مسلمانان را که فقیرند تکفل کنم، گرسنگى آنها را برطرف سازم، برهنگان آنها را بپوشانم و آنها را از اینکه دست نیاز به سوى مردم دراز کنند باز دارم براى من محبوبتر از آن است که یک حج و یک حج و یک حج، و همچنان امام علیه السلام ادامه داد تا ده حج و ده حج و ده حج تا به هفتاد حج رسید به جا آورم».(4)
احادیث در این زمینه بسیار است. با حدیث دیگرى از امام صادق علیه السلام این سخن را پایان مىدهیم، فرمود،«بَکّرُوا فِی الصَّدَقَةِ وَارْغَبُوا فِیها فَما مِنْ مُؤْمِنٍ یَتَصَدَّقُ بِصَدَقَةٍ یُریدُ بِها ما عِنْدَاللَّهِ لِیَدْفَعَ اللَّهُ بِها عَنْهُ شَرَّ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ إلَى الْأرْضِ فی ذلِکَ الْیَوْمِ إلّاوَقاهُ اللَّهُ شَرَّ ما یَنْزِلُ مِنَ السَّماءِ إلَى الْأرْضِ فی ذلِکَ الْیَوْمِ؛صبحگاهان صدقه دهید و به آن علاقهمند باشید. هیچ مؤمنى نیست که براى خدا به نیازمند صدقه دهد تا شر بلاهایى که از آسمان به زمین نازل مىشود در آن روز ازاو باز دارد مگراینکه خداوند چنین خواهد کرد و این شرور را از او دفع مىکند».(5)
1) آل عمران، آیه 133 و 134.
2) بقره، آیه 274.
3) کافى، ج 4، ص 2.
4) همان، ص 2.
5) همان، ص 5.
