امام علیه السلام در این سخن حکیمانهاش رابطه نزدیکى را میان شناخت عظمت خداوند و کوچکى دنیا در نظر انسان بیان کرده، مىفرماید: «عظمت آفریدگار نزد تو مخلوق را در چشمت کوچک مىکند»؛(عِظَمُ الْخَالِقِ عِنْدَکَ یُصَغِّرُ الْمَخْلُوقَ فِی عَیْنِکَ).
همانگونه که در بیان سند این کلام حکیمانه گفته شد، امام علیه السلام در خطبه 193 نیز آن را به عبارت دیگرى بیان فرموده و آن را یکى از صفات برجسته پرهیزکاران مىشمارد که خدا را به عظمت شناختهاند و ما سوى الله در نظرشان کوچک است.
هرگاه انسان در دوران کودکى در خانهاى زندگى مىکرده که حوض کوچکى در آن وجود داشته چنانچه وقتى بزرگ مىشود او را به کنار استخرى ببرند، بسیار در نظرش جلوه مىکند؛ ولى اگر در کنار دریا بزرگ شده باشد، هرگاه او را در کنار آن استخر ببرند در نظرش کوچک مىآید. همچنین کسانى که در خانواده فقیرى زندگى کردهاند هرگاه به ثروت مختصرى برسند خود را بسیار غنى مىبینند و به عکس اگر در خانواده ثروتمندى بزرگ شده باشند چنانچه به همان ثروت برسند آن را ناچیز مىشمرند.
بر همین اساس آنان که ذات پاک خداوند را با عظمت شناختهاند، یک عالم
قدرت و جبروت، یک عالم علم و ملکوت، هنگامى که به قدرتهاى مخلوقات مىنگرند همچون قطرهاى در مقابل دریا و یا کمتر از آن در نظرشان جلوه مىکند.
به همین دلیل اگر بخواهیم در دنیا زهد پیشه کنیم و به مقامات مادى و ثروتها و زرق و برق دنیا بىاعتنا باشیم باید سطح معرفت خود را نسبت به خداوند بالا ببریم که نتیجه قطعى عظمت خالق در نظر ما کوچک شدن مخلوقات است.
اگر مىبینیم امیرمؤمنان على علیه السلام مىفرماید:«وَاللَّهِ لَوْ أُعْطیتُ الْأَقالیمَ السَّبْعَةِ بِما تَحْتَ أفْلاکِها، عَلى أنْ أعْصِىَ اللَّهَ فی نَمْلَةٍ أسْلُبُها جُلْبَ شَعیرَةٍ ما فَعَلْتُهُ؛ به خدا سوگند اگر اقلیمهاى هفتگانه جهان را (در گذشته تمام دنیا را به هفت بخش که هر کدام نام اقلیم داشت تقسیم مىکردند) با آنچه در زیر افلاک قرار دارد به من بدهند که درباره مورچهاى ستم کنم و پوست جویى را از دهانش بیرون بکشم چنین کارى را نخواهم کرد».(1) دلیل این کلام امام علیه السلام همین است که خدا را با عظمت فوقالعادهاى شناخته و تمام دنیا در نظر او از پوست یک جو یا از برگ درختى که در دهان ملخى باشد کوچکتر جلوه مىکند.
1) نهجالبلاغه، خطبه 224.
