امام علیه السلام در این بیان نورانى چند چیز را مانع استجابت دعا ذکر فرمود: باجگیرى براى ظالمان، جاسوسى، در سلک داروغههاى آنها بودن (براى تحکیم پایههاى ظلم آنان) و همچنین نواختن طنبور و زدن طبل.
موانع استجابت دعا- به گونهاى که از سایر روایات استفاده مىشود- منحصر به این پنج مورد نیست، بنابراین مواردى را که امام علیه السلام شمرده نمونههایى روشن و جدى است.
در آنچه امام علیه السلام درباره اعانت بر ظالمان گفته جاى تردید نیست، زیرا علاوه بر فرصت همکارى با آنان، درآمدى نیز که از این راه به دست عاملان آن مىرسد حرام و نامشروع است و مىدانیم کسى که غذاى حرام بخورد دعاى او مستجاب نخواهد بود. همچنین کسانى که از طریق نوازندگى کسب درآمد مىکنند.
مىدانیم آهنگهاى موسیقى بر دو گونه است: آهنگ متناسب مجالس لهو و فساد و عیاشى و هوسرانى است که حرام است، زیرا منشأ گناهان فراوان از جمله آلودگى به اعمال حرام جنسى است و تأثیر مخربى روى اعصاب دارد و به تعبیر دیگر همان تأثیرى را که مواد مخدر از طریق تزریق یا نوشیدن یا بوییدن در جسم و روح انسان دارد تخدیر از طریق موسیقىهاى نامشروع نیز همان تأثیر را از طریق گوش آدمى مىگذارد.
بخش دیگرى از آهنگ که مناسب چنین جلساتى نیست و مباح و جایز است، بلکه در مورد قرآن وارد شده که آن را با آهنگ زیبا بخوانید. در جنگها از موسیقىهاى مخصوص استفاده مىشود. در ورزشهاى سنتى نیز نوعى موسیقى داشتیم و حتى گاه براى منظم ساختن حرکات دستجات سینهزنى از طبل و سنج بهره مىگرفتند که هیچ کدام از اینها موسیقى حرام نیست.
البته تشخیص میان این دو با مراجعه به عرف آگاه، روشن مىشود. سخن درباره زیانهاى موسیقى از نظر جسم و جان فراوان است که در این مختصر نمىگنجد اما با یک حدیث ناب این سخن را پایان مىدهیم: «لَا تَدْخُلُ الْمَلَائِکَةُ بَیْتاً فِیهِ خَمْرٌ أَوْ دَفٌّ أَوْ طُنْبُورٌ أَوْ نَرْدٌ وَلَا یُسْتَجَابُ دُعَاؤُهُمْ وَیَرْفَعُ اللَّهُ عَنْهُمُ الْبَرَکَةَ؛ خانهاى که در آن شراب و قمار و آلات موسیقى باشد فرشتگان در آن وارد نمىشوند و دعا در آن مستجاب نمىگردد».(1)
1) وسائل الشیعه، ج 12 ص، 235، ح 13.
