هَا إِنَّ هَاهُنَا لَعِلْماً جَمّاً- وَأَشَارَ بِیَدِهِ إِلَى صَدْرِهِ- لَوْ أَصَبْتُ لَهُ حَمَلَةً! بَلَى أَصَبْتُ لَقِناً غَیْرَ مَأْمُونٍ عَلَیْهِ، مُسْتَعْمِلًا آلَةَ الدِّینِ لِلدُّنْیَا، وَمُسْتَظْهِراً بِنِعَمِ اللَّهِ عَلَى عِبَادِهِ، وَ بِحُجَجِهِ عَلَى أَوْلِیَائِهِ؛ أَوْ مُنْقَاداً لِحَمَلَةِ الْحَقِّ، لَابَصِیرَةَ لَهُ فِی أَحْنَائِهِ، یَنْقَدِحُ الشَّکُّ فِی قَلْبِهِ لِأَوَّلِ عَارِضٍ مِنْ شُبْهَةٍ. أَلَا لَاذَا وَ لَاذَاکَ! أَوْ مَنْهُوماً بِاللَّذَّةِ سَلِسَ الْقِیَادِ لِلشَّهْوَةِ، أَوْ مُغْرَماً بِالْجَمْعِ وَالِادِّخَارِ، لَیْسَا مِنْ رُعَاةِ الدِّینِ فِی شَیْءٍ، أَقْرَبُ شَیْءٍ شَبَهاً بِهِمَا الْأَنْعَامُ السَّائِمَةُ! کَذَلِکَ یَمُوتُ الْعِلْمُ بِمَوْتِ حَامِلِیهِ.
ترجمه
(امام علیه السلام فرمود: بدان اى کمیل) در اینجا علم فراوانى است- و با دست اشاره به سینه مبارکش کرد- اى کاش افراد لایقى را براى آن مىیافتم (تا به آنها تعلیم دهم) آرى کسى را مىیابم که زود درک مىکند ولى (از نظر تقوا) قابل اطمینان و اعتماد نیست و دین را وسیله دنیا قرار مىدهد و از نعمت خدا بر ضد بندگانش استفاده مىکند و از دلائل الهى بر ضد اولیائش کمک مىگیرد. یا کسى که مطیع حاملان حق است اما چون بصیرتى به پیچ و خمهاى علم و شبهات ندارد با نخستین شبهه و ایراد، شک در دل او پیدا مىشود. آگاه باش (اى کمیل!) نه این به درد مىخورد و نه آن. یا کسى که اسیر لذت است و در چنگال شهوات گرفتار.(و به همین دلیل دین و ایمانش را در پاى لذات و شهواتش قربانى مىکند). یا کسى که حریص به جمع مال و اندوختن آن است این دو (این گروه و گروه
پیشین) به هیچ وجه از دینداران نیستند و شبیهترین موجودات به چهارپایانى هستند که براى چَرا رها شدهاند. (آرى) اینگونه علم با مرگ حاملانش مىمیرد.
